Καθετη-Τσαπαρι
Αφιέρωμα: Μελανούρι & Τρόποι Ψαρέματος από Σκάφος
Ένα ψάρι όπου ψαρεύεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους όλο τον χρόνο και όχι μόνο εποχιακά είναι το μελανούρι. Όλοι μας λίγο ή πολύ θα έχουμε ασχοληθεί μαζί του ενώ κάποιοι θα το αναζήτησαν και ως δόλωμα για μεγαλύτερα ψάρια όπως η συναγρίδα, το φαγκρί και το μαγιάτικο.
Που το συναντάμε
Οι τόποι όπου συχνάζει το μελανούρι είναι βραχώδεις γενικά περιοχές, με λιγοστό βάθος. Κάβοι, ξέρες και ξενέρια τα αγαπημένα του λημέρια. Εμείς θα το αναζητήσουμε κοντά στην ακτογραμμή και σε βάθη που δεν ξεπερνούν τα είκοσι μέτρα. Μόνο στην περίπτωση που υπάρχει κάποια ξέρα ανοικτά από την ακτογραμμή θα το ψάξουμε και στην περιοχή της ξέρας.
Συνήθειες
Κοπαδιάρικο ψάρι όπως είναι σχηματίζει κοπάδια από πολλά άτομα συνήθως του ίδιου μεγέθους. Έχοντας όλες τα χαρακτηριστικά της ομάδας ζει, κυνηγά, τρέφεται και προφυλάσσεται βάση αυτών. Ο ψαράς που θα το αναζητήσει θα πρέπει να λάβει στα υπό όψη του αυτά τα χαρακτηριστικά προκειμένου να καταφέρει και να το δελεάσει στο αγκίστρι του αλλά και να πιάσει αρκετά από τα ψάρια του κοπαδιού.
Επειδή δεν είμαστε όλοι το ίδιο «διαβασμένοι» αξίζει να αναφέρουμε κάποια χαρακτηριστικά των κοπαδιάρικων ψαριών, άρα και του μελανουριού, που θα μας βοηθήσουν στα προσωπικά μας ψαρέματα.
Καχυποψία: Δεν πλησιάζει τα δολώματα μας αν δεν δει κάποιο άλλο ψάρι του κοπαδιού να κάνει την ίδια κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει το δόλωμά μας να έχει άριστη εμφάνιση και συμπεριφορά ώστε να καταφέρει να δελεάσει ένα από τα ψάρια του κοπαδιού.
Προσαρμοστικότητα: Πολύ γρήγορα μαθαίνει και προσαρμόζεται στα υπάρχοντα δεδομένα της περιοχής και των καταστάσεων. Αυτό σημαίνει ότι η παγίδα που τους στήσαμε με τον άλφα ή βήτα τρόπο πολύ γρήγορα γίνεται αντιληπτή και θα πάψει να μας δίνει ψάρια παρόλο που αυτά δεν έφυγαν αλλά βρίσκονται κοντά μας.
Εξυπνάδα: Μπορεί τα ψάρια να είναι κοντά μας, να τα βλέπουμε, να τους ρίχνουμε δόλωμα και να το τρώνε αλλά όταν τους το τοποθετούμε στο αγκίστρι μας αυτά να μην το πλησιάζουν. Περίπτωση πολύ συνηθισμένη σε όλα τα κοπαδιαστά ψάρια και πολύ περισσότερο στο μελανούρι.
Χαζομάρα: Όταν ένα ψάρι του κοπαδιού κάνει επίθεση στο δόλωμά μας αμέσως όλα τα ψάρια θα κάνουν την ίδια κίνηση. Εμείς θα αρχίσουμε να παίρνουμε ψάρια και αυτά θα συνεχίσουν να τσιμπούν με μεγάλη μανία αγνοώντας παγίδες και χωρίς προφυλάξεις. Αυτό θα διαρκέσει κάποιο μικρό χρονικό διάστημα και θα πρέπει να το εκμεταλλευτούμε με το καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε να καταφέρουμε να πάρουμε όσα μπορούμε περισσότερα ψάρια γιατί πολύ γρήγορα θα καταλάβουν το σφάλμα τους και θα επανέλθουν στους επιφυλακτικότητα και την προσαρμοστικότητα που τα διακρίνει.
Ομαδικότητα: Ότι κάνει ένα ψάρι το ίδιο κάνουν όλα. Καλό και κακό συγχρόνως για τον ψαρά αφού αν δεν τρώει κάποιο δεν τρώνε όλα κι αν φάει κάποιο τότε τρώνε όλα. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει ο ψαράς να βρει τρόπο ώστε να κάνει το πρώτο ψάρι να τσιμπήσει για να τσιμπήσουν και τα υπόλοιπα και να προσπαθήσει να μην χάσει κάποιο από επιπόλαιο κάρφωμα γιατί θα δώσει σήμα και στα υπόλοιπα ψάρια του κοπαδιού και για μεγάλο χρονικό διάστημα, που μπορεί να είναι και όλη τη μέρα, να μην ξαναπάρουμε τσίμπημα από τα ψάρια του συγκεκριμένου κοπαδιού.
Τρόποι ψαρέματος
Το μελανούρι είναι ένα ψάρι που μπορούμε να το ψαρέψουμε με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Ο καθένας έχει τις ιδιαιτερότητές του και ο ψαράς ανάλογα με τις γνώσεις του και τις προσωπικές του προτιμήσεις επιλέγει κάθε φορά αυτόν που νομίζει ότι είναι ο πιο αποτελεσματικός, ο πιο εύκολος και ο πιο διασκεδαστικός.
Παραγάδι
Απευθυνόμαστε σε ψάρια κοπαδιάρικα και μάλιστα σε ρηχά νερά, άρα μιλάμε για ψιλό παραγάδι με μικρές αποστάσεις μεταξύ διαδοχικών παράμαλλων. Τι σημαίνει αυτό; Ενώ στα περισσότερα ψιλά παραγάδια η απόσταση μεταξύ δυο διαδοχικών παράμαλλων είναι οι τρεις οργιές εδώ αυτή θα πρέπει να μικρύνει και να γίνει δυο ή και μιάμιση οργιά. Έτσι θα καταφέρουμε, αν πετύχουμε το κοπάδι σε μια συγκεκριμένη περιοχή, να πάρουμε όσο το δυνατόν περισσότερα ψάρια.
Τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του παραγαδιού δεν αλλάζουν. Μάνα εβδομήντα ή ογδόντα με τη δεύτερη να πλεονεκτεί όταν καλάρουμε σε δύσκολους τόπους, παράμαλλο σαραντάρι, αγκίστρι πενταράκι ή το αντίστοιχο δεκαπεντάρι σε άλλο κωδικό.
Για δόλωμα θα χρησιμοποιήσουμε ασπροδόλι (όπως σουπιά, καλαμάρι, θράψαλο), γαρίδα, ψαροδόλι (ζαργάνα, γάβρο, αθερίνα, σαυρίδι), σκουλήκια (μάνα, φαραώ), ψολιάκο, πεταλίδα, σαμάρι, ζυμάρι.
Καλάρουμε γιαλό σε σημεία όπου γνωρίζουμε ότι κάνει μελανούρια όπως κάβοι, ξέρες και ρηχαδιές. Η ώρα που σουρουπώνει και λίγο πριν να χαράξει οι καλύτερες ώρες για καλάρισμα και σήκωμα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αν υπάρχουν μελανούρια θα μας παίρνουν το παραγάδι από τα χέρια στο καλάρισμα. Άρα ότι ψάρια είναι να πιαστούν θα πιαστούν στο ρίξιμο.
Αν αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε φελά και μολύβια αυτό μπορεί να γίνει είτε εναλλάξ φελλό-μολύβι ανά επτά περίπου αγκίστρια, είτε μολύβι-φελλό-φελλό-μολύβι είτε χρησιμοποιώντας και φελλό και μολύβι μαζί στο ίδιο σκοινάκι όπου με τύλιγμα του φελλού στο παραγάδι μας ανά τακτά διαστήματα καταφέρνουμε να σηκώσουμε το παραγάδι μας ψηλά στο επιθυμητό ύψος.
Αν δεν χρησιμοποιήσουμε φελά και μολύβια αυτό που θα προσέξουμε στο καλάρισμα είναι να φεύγει άνετα το παραγάδι χωρίς ζόρισμα και όταν πάρουμε τσιμπιές να χαλαρώσουμε ακόμα περισσότερο τη μάνα δίνοντας τα περιθώρια στα ψάρια να αρπάξουν τα δολώματά μας.
Τι να προσέξουμε: Το παραγαδάκι μας δεν το ρίχνουμε όλο σε ένα σημείο αλλά το σπάμε σε δυο ή και περισσότερα κομμάτια ώστε να πιάσουμε και περισσότερα σημεία αλλά και να πέσουν όλα τα αγκίστρια σε τόπο.
Στο ρίξιμο αν δούμε τσιμπιές δεν αλλάζουμε πορεία στο παραγάδι αλλά ούτε και το τερματίζουμε αν έχουμε κάτι τέτοιο στο νου.
Τόποι που μας έδωσαν ψάρια μια φορά θα μας ξαναδώσουν και άλλη αρκεί οι συνθήκες να είναι παρόμοιες.
Το φεγγάρι δεν είναι κάτι που μας προβληματίζει ιδιαίτερα. Το σούρουπο ή το ξημέρωμα που συνήθως καλάρουμε δεν επηρεάζονται από αυτό. Αν όμως θέλουμε να ρίξουμε άλλη ώρα και το φεγγάρι είναι ψηλά τότε ας προτιμήσουμε κάποια ξέρα και όχι τα ξενέρια και τις ρηχαδιές της ακτής.
Καθετή
Αν θέλουμε να πιάσουμε αρκετά κομμάτια και όχι ένα ή δυο περιστασιακά θα πρέπει να φουντάρουμε σε σημείο που κρατά ψάρια και αν είναι δυνατόν να μαλαγρώσουμε την περιοχή. Σημεία κατάλληλα για ψάρεμα καθετής μελανουριών είναι οι ξέρες που βρίσκονται λίγο πιο ανοικτά. Το βάθος να μην είναι μεγάλο και να μην ξεπερνά αν είναι δυνατόν τα σαράντα μέτρα. Φουντάρουμε την ώρα που πέφτει ο ήλιος με τέτοιο τρόπο ώστε το ρέμα αν υπάρχει να μας φέρει πάνω στην ξέρα και όχι εκτός.
Η αρματωσιά μας λιτή και λεπτή. Αν είναι ρηχά ένα σκέτο αγκίστρι σε μια το πολύ εικοσάρα πετονιά και αυτό ήταν. Αν το βάθος όμως δεν το επιτρέπει τότε θα τοποθετήσουμε ένα μικρό μολυβάκι ή στα βαθύτερα θα κατασκευάσουμε μια αρματωσιά με διάφανες χάντρες σύνδεσης, δυο ή τρία παράμαλλα από δεκαοκτάρα ή εικοσάρα πετονιά και μικρό μολυβάκι. Το βυθόμετρο είναι αυτό που θα μας δείχνει σε πιο ύψος είναι τα ψάρια και συνεπώς σε πιο ύψος θα πρέπει να σταματήσει και η αρματωσιά μας.
Το μαλάγρωμα γίνεται είτε απευθείας από το σκάφος με το χέρι αν το βάθος είναι μικρό είτε φουντάροντας τη μαλάγρα στο βυθό με ένα δυκτάκι είτε χρησιμοποιώντας βαρίδια μαλαγρωτές.
Τι να προσέξουμε: Δεν μαλαγρώνουμε αν δεν ελέγξουμε πρώτα το ρέμα. Αν υπάρχει και είναι δυνατό τότε δεν έχει νόημα το μαλάγρωμα αφού η μαλάγρα θα απομακρυνθεί μακριά μας.
Το ρέμα είναι αυτό που συγκεντρώνει πολλές φορές τα ψάρια και θα πρέπει να το εκμεταλλευτούμε. Τρόποι είναι τα διάφορα μονάγκιστρα που τα παρασύρει το ρέμα και λειτουργούν σαν ένα είδος συρτής και η αρματωσιά με το μεγάλο μολύβι για να μένει σταθερό στο βυθό και τα πολύ μακριά παράμαλλα που τα παρασύρει το ρέμα και ξεκινούν αρκετά πιο ψηλά από το μολύβι.
Το φεγγάρι είναι θετικό να υπάρχει αφού οι καλύτερες ψαριές έχουν γίνει κοντά στην πανσέληνο. Αυτό σημαίνει ότι οι θόρυβοι στο σκάφος δεν θα υπάρχουν και οι κινήσεις μας όλες θα γίνονται εντός σκάφους χωρίς χέρια και πόδια να βγαίνουν από αυτό και τρομάζουν τα μελανούρια της ευρύτερης περιοχής.
Συρτή αφρού
Ο πιο εύκολος και σίγουρος τρόπος να πιάσουμε μελανούρια. Μπορεί η ποσότητα να μην είναι τις περισσότερες φορές σαν της καθετής και του παραγαδιού όμως εδώ θα το διασκεδάσουμε και θα απολαύσουμε το ψάρεμά μας.
Καλαμάκι με μικρό action τύπου spinning με έναν μηχανισμό όχι ιδιαίτερα μεγάλο γεμισμένο με λεπτή πετονιά πάχους το πολύ 0,25 χιλιοστά. Στην άκρη της πετονιάς θα δέσουμε ένα μικρό τεχνητό ψαράκι ή ένα σιλικονούχο.
Η ταχύτητα πλεύσης 2,7-3,5 μίλια αν πρόκειται για τεχνητό και 2,4-3 αν πρόκειται για σιλικονούχο. Βλέπετε το σιλικονούχο χρειάζεται μικρότερη ταχύτητα για να δουλέψει από ότι το τεχνητό. Τα τεχνητά τα χρησιμοποιούμε για τα μεγαλύτερα ψάρια του είδους και συνήθως όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες ψαρέματος δηλαδή ελαφρύ κυματάκι με σκασούρα στην ακτογραμμή. Τα σιλικονούχα τα χρησιμοποιούμε σε μικρότερα ψάρια, όταν υπάρχει άπνοια και όταν τα ψάρια είναι δύσκολα και πονηρεμένα.
Ρίχνουμε το δόλωμά μας στο νερό και αμολάμε γύρω στα τριάντα μέτρα πετονιά σέρνοντας κοντά στην ακτογραμμή και σε βάθη που δεν ξεπερνούν τα δεκαπέντε με είκοσι μέτρα.
Όταν τα νερά κρυώσουν δηλαδή από τον Οκτώβριο και μετά τότε ίσως χρειαστεί να προσθέσουμε στην αρματωσιά μας ένα μικρό μολυβάκι σε απόσταση τουλάχιστον τρία μέτρα μακριά από το δόλωμά μας.
Το τεχνητό μπορεί να είναι ψαράκι μήκους έως 10 εκατοστών σε χρωματισμούς απομίμησης αθερίνας και γαύρου, κουταλάκι, φτεράκι, κουταλάκι με φτεράκι ενώ το σιλικονούχο μπορεί να είναι ψαράκι, χελάκι, σκουληκάκι.
Τι να προσέξουμε: Όταν τα ψάρια μας τσιμπούν το δόλωμά μας και δεν πιάνονται ας δοκιμάσουμε ψάρεμα με σιλικονούχο όπου το αγκίστρι το έχουμε βγάλει πολύ πίσω στην ουρά
Το ψάρεμα κόντρα στο ρέμα είναι πολύ πιο αποδοτικό από ότι στα πρίμα.
Πολλές φορές η αλλαγή ταχύτητας κάνει τα ψάρια πιο επιθετικά.
Σε ένα σημείο που πήραμε τσιμπιές και ψάρια το ψαρεύουμε κι άλλη φορά αφού τα ψάρια βρίσκονται εκεί.
Όταν πιαστεί ένα ψάρι δεν κάνουμε κράτει αλλά συνεχίζουμε την πορεία μας έστω και με μειωμένη ταχύτητα. Με αυτόν τον τρόπο ίσως πάρουμε και δεύτερη τσιμπιά σε δεύτερη συρτή αν υπάρχει στο σκάφος αλλά και το ψάρι έρχεται πιο εύκολα.
Ένας καλός συνδυασμός δολώματος είναι να χρησιμοποιήσουμε σε αγκίστρι με φτεράκι σαλιγκαράκι του βράχου. Τα τσιμπήματα θα είναι πολύ περισσότερα.
Το μελανούρι μπορεί να ψαρευτεί και στο χέρι με απλό καρούλι όμως εκεί δεν υπάρχουν περιθώρια λάθους. Το καλάμι είναι αυτό που διορθώνει τα σφάλματα του ψαρά και δεν χάνει εύκολα ψάρια.
Άλλοι τρόποι ψαρέματος
Εκτός από το παραγάδι, την καθετή και τη συρτή αφρού που είναι οι κλασσικοί τρόποι ψαρέματος του μελανουριού υπάρχουν και άλλοι που ψαρεύονται τοπικά συνήθως και βγάζουν αρκετά ψάρια. Τέτοιοι τρόποι είναι το απίκο στο χέρι από αγκυροβολημένο σκάφος, το απίκο από σκάφος με καλάμι, το spinning από σκάφος, το jigging με μικρά πλανάκια και με ελαφριά καλάμια, το δολωμένο τσαπαρί, η ελαφριά τσαπαροσυρτή, η μπασταρδιά αφρού, τα φελαδούρια. Ο καθένας από αυτούς έχει τις ιδιορρυθμίες του, τις ιδιαιτερότητές του και τα μυστικά του και που αξίζει σε κάποιο επόμενο άρθρο να ασχοληθούμε μαζί τους.