Cover

Ιατρικα

Ιδιαίτερα Ψάρια: Σμέρνα – Τι να προσέξουμε & Πρώτες Βοήθειες

Ένα από τα ψάρια που θα συναντήσουμε στις εξορμήσεις μας είναι η σμέρνα. Επικίνδυνο για τους περισσότερους, άκακο για τους λίγους, με κάποια «ιδιαίτερα» χαρακτηριστικά που αν τα γνωρίζουμε θα πάψει να μας φοβίζει και να μας τρομάζει.

Ας την γνωρίσουμε:

  • Κλάση: Οστεϊχθύες
  • Τάξη: Εγχελυόμορφα ή Άποδα
  • Οικογένεια: Μυραινίδες
  • Γένος: Μύραινα (Muraena).
  • Επιστημονική Ονομασία: Μύραινα η Ελένη (Muraena helena).

Έχει εμφάνιση και κίνηση παρόμοια με του φιδιού. Είναι κάτοικος του βυθού σε ρηχά νερά. Ζει σε βραχώδεις βυθούς με κοιλώματα και βλάστηση. Δεν επιτίθεται, εκτός και αν απειληθεί. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν δεχθεί ανεπιτυχή επίθεση, ή αν κάποιος βρεθεί να «ψάχνει» ή να της κλείνει το δρόμο στο κοίλωμα όπου κατοικεί. Ο κίνδυνος εντοπίζεται στο ισχυρό δάγκωμα με τα εξέχοντα δόντια της, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία και αφαίρεση ιστών σε ευαίσθητες περιοχές (χέρια, πόδια, δάκτυλα). Αφού δαγκώσει, δεν ανοίγει το στόμα της, ακόμα και μετά το θάνατό της, με αποτέλεσμα να απαιτείται μηχανική διάνοιξη. Σε κάποιες περιπτώσεις και είδη, μπορεί το δάγκωμά της να περιέχει και δηλητήριο, μη ξεκάθαρης φύσεως (ενώ της δράκαινας πχ, κατατάσσεται στις θερμοευαίσθητες τοξίνες και συνιστάται το ζεστό νερό μετά το τσίμπημα για να αδρανοποιηθεί). Πάντως, δεν κατατάσσεται στα δηλητηριώδη ψάρια.

Τι να προσέχουμε

Βάδιση με γυμνά πόδια σε βραχώδη ρηχά ύδατα – μπορεί να της «κλείσουμε» το δρόμο και να δαγκώσει από άμυνα.

Αν την έχουμε ψαρέψει – ΠΡΟΣΟΧΗ, παραμένει για αρκετή ώρα ζωντανή καθώς κινείται/κουλουριάζεται, ανοιγοκλείνοντας το στόμα για να επιτεθεί σε ότι μπορεί, συνεπώς είναι επικίνδυνη να δαγκώσει και σε αυτή τη φάση. Σιγουρευόμαστε λοιπόν ότι έχει ξεψυχήσει, είτε κόβοντας και πετώντας το κεφάλι της, είτε συνθλίβοντάς το με κάτι βαρύ, είτε ακόμα περιχύνοντάς το με ξύδι για να πεθάνει.

Ψαροτουφεκάδες που έχουν ψαρέψει χταπόδια και τα κρεμάνε στη ζώνη πρέπει επίσης να προσέχουν, επειδή το χταπόδι αποτελεί εκλεκτό μεζέ για τη σμέρνα, οπότε μπορεί να τραυματίσει τον ψαροτουφεκά από λάθος και να επιτεθεί στο θήραμά του. Προσοχή όταν πλησιάζει ψαροτουφεκάς ή αυτοδύτης σε κοιλώματα, οπές και σχισμές βραχώδους βυθού. Αποφύγετε να προσπαθήσετε να βγάλετε τη σμέρνα από το χώρο της.

Αυτοδύτες σε τροπικούς καταδυτικούς προορισμούς, όπου παροτρύνονται από τους εκπαιδευτές να ταΐσουν σμέρνες (είπαμε πως δεν είναι εκ φύσεως επιθετική στον άνθρωπο), πρέπει να προσέχουν πολύ γιατί λόγω της κακής όρασης δε μπορεί η σμέρνα να ξεχωρίσει το φαγητό από το δάκτυλο του αυτοδύτη. Μην το επιχειρείτε λοιπόν γιατί έχουν χαθεί/κοπεί πολλά δάκτυλα αυτοδυτών, με αποτέλεσμα σε ορισμένα μέρη να έχει  απαγορευθεί το τάϊσμα τους.

Όταν σμέρνα δαγκώσει κάποιον…

Οι πρώτες βοήθειες πρέπει να έχουν στόχο να σταματήσει η αιμορραγία. Η άμεση πίεση στην περιοχή του τραύματος και η ανύψωση του τραυματισμένου άκρου, αποτελούν επαρκή πρώτα μέτρα γι’ αυτό. Τραυματισμοί στα χέρια, χρήζουν εκτίμησης από ιατρό, το ταχύτερο δυνατό. Γενικά ακολουθούνται οι βασικοί κανόνες περιποίησης τραυμάτων, που περιλαμβάνουν προφύλαξη για τέτανο και πιθανή λήψη αντιβίωσης. Σε περίπτωση τραυματισμού τένοντα ή νεύρου, η άμεση, εξειδικευμένη εκτίμηση είναι απαραίτητη για την αποφυγή μελλοντικών προβλημάτων.

Επιγραμματικά οι Πρώτες Βοήθειες (αφορούν οποιαδήποτε περίπτωση τραυματισμού από θαλάσσια ζώα)

  • Βγάλτε τον άνθρωπο από το νερό (αν είναι στη θάλασσα)
  • Βεβαιωθείτε πως αναπνέει κανονικά
  • Σταματήστε την αιμορραγία (πίεση στο τραύμα και ανύψωση τραυματισμένου άκρου
  • Σε περίπτωση που ο τραυματισμένος φοράει στολή κατάδυσης, ΜΗΝ προσπαθήσετε να την βγάλετε
  • Βεβαιωθείτε τι προκάλεσε τον τραυματισμό (χωρίς όμως να χάσετε πολύτιμο χρόνο γι’ αυτό)
  • Μεταφέρετε τον τραυματισμένο στο νοσοκομείο
  • Παρακολουθείστε τον καθ’ όλη τη διαδρομή, ώστε αν παραπονεθεί πως ζαλίζεται ή αισθάνεται αδιαθεσία, να μη χάσει τις αισθήσεις του. Μην του δώσετε να πιεί νερό αν πει ότι διψάει, μπορείτε να τον δροσίσετε ρίχνοντας νερό στο πρόσωπό του
  • Να είστε προετοιμασμένοι για την περίπτωση λήψης αντιτετανικού ορού ή αντιβίωσης (ενημέρωση για ιστορικό αλλεργιών κλπ.) ή ανάγκης για εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια σε περίπτωση τραυματισμού τένοντα ή νεύρου.