Καθετη-Τσαπαρι
Αφιέρωμα Σκαθάρι: Τρόποι Ψαρέματος από Σκάφος
Ένα από τα εκλεκτά ψάρια τόσο του ερασιτέχνη όσο και του επαγγελματία ψαρά είναι το σκαθάρι. Η μαχητικότητά του, η ιδιαίτερη συμπεριφορά του και το ψάρεμά του είναι τέτοια που σίγουρα θα σε σπρώξουν στην αναζήτησή του.
Τόποι
Απότομοι κάβοι, κοφτά νερά, μεσοπέλαγες ξέρες, ναυάγια, κατρακοίλια, μονόπετρα αποτελούν τα πιο συνηθισμένα σημεία συγκέντρωσης των σκαθαριών. Ανάλογα τώρα με τον τρόπο που θα τα αναζητήσουμε θα επιλέξουμε και το ανάλογο. Για παράδειγμα στην καθετή θα προτιμήσουμε έναν μικρό τόπο ενώ στο παραγάδι ένα αρκετά μεγάλο σε έκταση για να χωρά όλα τα αγκίστρια μας.
Συνήθειες
Τα σκαθάρια είναι ψάρια που έχουν τους δικούς τους τόπους που τους επισκέπτονται τακτικά και παραμένουν εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η γνώση τέτοιων τόπων είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τον κάθε ψαρά.
Κοπαδιάρικο ψάρι, ζει, κινείται και κυκλοφορεί σε μεγάλες ομάδες αρκετών ατόμων περίπου στο ίδιο μέγεθος. Έτσι μπορούμε να συναντήσουμε σε μια περιοχή όλο ψάρια των διακοσίων γραμμαρίων και σε μια άλλη περιοχή όλο ψάρια του κιλού. Αυτό σημαίνει ότι μια περιοχή με μεγάλα σκαθάρια αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιτυχίας. Αν ξέρουμε τέτοιο μέρος καλό είναι να το φυλάμε και να μην το κάνουμε γνωστό σε άσχετους γιατί την επόμενη φορά μπορεί να έχει σκουπιστεί από επιτήδειους ψαράδες.
Το ότι είναι κοπαδιάρικο ψάρι είναι καλό γιατί αν πετύχουμε το κοπάδι θα καταφέρουμε να πάρουμε όχι μόνο ένα ψάρι αλλά αρκετά. Βέβαια αυτό τα κάνει πολύ επιρρεπή στον παράνομο ψαρά που θα έρθει και θα ρίξει το δυναμίτη του ή θα σύρει το σάκο του ή θα τοποθετήσει τα χοντρά μανά δίκτυα την εποχή της ωοτοκίας και εξαφανίσει ολόκληρο το κοπάδι. Ίσως για αυτό και ο πληθυσμός τους συνεχώς ελαττώνεται και σε λίγο αμφιβάλω αν θα εξακολουθούμε να πηγαίνουμε για ψάρεμα αποκλειστικό σκαθαριών.
Στα ρηχά κομμάτια που άλλες χρονιές με το που ερχόταν το φθινόπωρο και έκανε την πρώτη σοροκάδα μαζευόντουσαν τα μεγάλα μελανά σκαθάρια τώρα δεν έχει απομείνει λέπι. Δεν ξέρω αν υπάρχουν περιοχές ακόμη ρηχές που να κρατούν τέτοια ψάρια. Οι πληροφορίες πάντως από φίλους και γνωστούς σε όλη την Ελλάδα είναι αποκαρδιωτικές.
Αν αφήσουμε στην άκρη τα ρηχά κομμάτια που κάποτε ήταν οι βασικοί σκαθαρότοποι πηγαίνουμε σε βαθύτερα σημεία που είναι όσο το δυνατόν πιο άγρια από πλευράς βυθού. Αν τώρα υπάρχει και ένα ρεματάκι, σιγανό ή δυνατό, τότε αυξάνει κατά πολύ τις πιθανότητες συνάντησης σκαθαριών γιατί είναι ψάρια που τους αρέσει να κινούνται μέσα στο ρέμα.
Παμφάγα στις ορέξεις τους δεν κάνουν επιλογή στην ποιότητα του δολώματος αλλά αναζητούν την ποσότητα. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επαγγελματίες παραγαδιάρηδες τα αναζητούν αφού στα αγκίστρια τους τοποθετούν φθηνά δολώματα και όχι ακριβά όπως χρειάζεται στα υπόλοιπα εκλεκτά ψάρια.
Τρόποι ψαρέματος
Το σκαθάρι μπορούμε να το ψαρέψουμε με μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών τρόπων ψαρέματος όπου κυριαρχεί η καθετή, το παραγάδι αλλά και η αργή συρτή βυθού για τα μεγαλύτερα άτομα του είδους.
Καθετή στο ρέμα
Το σκαθάρι είναι ένα ψάρι αρκετά ιδιότροπο που αν θέλεις να έχεις επιτυχίες στο ψάρεμά του πρέπει να το αναζητήσεις με κατάλληλες συνθήκες. Ποιες είναι αυτές; Η ύπαρξη έντονου ρεύματος πάνω σε απότομο ανέβασμα του βυθού ή σε κοφτά νερά.
Όλοι μας λίγο πολύ ξέρουμε αρκετά καλά την περιοχή όπου συνήθως ψαρεύουμε. Εκεί θα πρέπει να αναζητήσουμε κάποια κεφάλια ξερών, ναυάγια, κοφτούς κάβους, απότομα κατεβάσματα. Τα σημεία αυτά αφού τα μαρκάρουμε για να τα θυμόμαστε, πάμε και τα επισκεπτόμαστε νύχτα όταν γνωρίζουμε ότι υπάρχει έντονο θαλάσσιο ρεύμα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Η ύπαρξη θαλάσσιου ρεύματος στην περιοχή είναι απαραίτητη προϋπόθεση ενός καλού ψαρέματος. Συνήθως αυτό είναι εντονότερο τις νύχτες κοντά στην πανσέληνο και στη χασοφεγγιά. Επειδή στη χασοφεγγιά τις περιοχές αυτές τις επισκέπτονται και πολλοί άλλοι επαγγελματίες ψαράδες, όπως π.χ. τα γρι γρι, εμείς αν έχουμε τη δυνατότητα επιλογής προτιμούμε για ψάρεμα τις μέρες γύρω από την πανσέληνο. Τις υπόλοιπες νύχτες που το ρεύμα δεν είναι έντονο, τα ψάρια είτε απουσιάζουν, είτε υπάρχουν αλλά δεν τσιμπούν.
Η ύπαρξη GPS, βυθομέτρου και άγκυρας είναι αυτά που θα μας βοηθήσουν να φουντάρουμε σωστά πάνω στον τόπο ψα ρέματος. Έχει παρατηρηθεί να παίρνουμε τσιμπιές και να βγάζουμε ψάρια σε ένα σημείο και δέκα μέτρα παρακάτω ούτε τσίμπημα. Άρα η ακρίβεια στο φουντάρισμα είναι βασικός παράγοντας επιτυχίας.
Το GPS το χρειαζόμαστε για να πάμε ακριβώς πάνω στο σημείο ψαρέματος. Το βυθόμετρο για να παρατηρήσουμε το βυθό και ανάλογα με τη διεύθυνση που έχει το ρέμα, να πάμε και να φουντάρουμε στη σωστή πλευρά. Η άγκυρα με την ανάλογη αλυσίδα για να μας βαστήξει πάνω στο σημείο.
Αφού κατευθυνθούμε με τη βοήθεια του GPS πάνω στο σημείο επιλογής μας, με τη βοήθεια του βυθομέτρου πάμε να βρούμε το συγκεκριμένο σημείο που βρίσκονται τα ψάρια κι εκεί όπου πρέπει να πέσουν οι αρματωσιές μας. Αφού το εντοπίσουμε, παρατηρούμε τη διεύθυνση που έχει το ρέμα. Στη συνέχεια και ξεκινώντας από το σημείο επιλογής μας πηγαίνουμε κόντρα στο ρέμα για να ρίξουμε την άγκυρα τόσα μέτρα μπροστά μας, ώστε αμολώντας το σχοινί να φέρει το σκάφος λίγο πιο μπροστά από το σημείο επιλογή. Αφού διαπιστώσουμε ότι όντως είμαστε σταθεροί και δεν μας ξεσέρνει, τότε μόνο θα ξεκινήσουμε το ψάρεμά μας.
Δεν σταθεροποιούμε το σκάφος πάνω από το σημείο επιλογής, αλλά λίγο πιο μπροστά. Αυτό γίνεται γιατί με το ρεύμα που υπάρχει οι αρματωσιές μας θα καταλήγουν στο βυθό λίγο μακρύτερα από εμάς. Αυτό το μακρύτερα είναι που πρέπει να υπολογίσουμε στο σωστό φουντάρισμα. Αν τα νερά είναι ρηχά, τότε ίσως να μην χρειαστεί. Όταν όμως τα νερά είναι βαθιά, πρέπει να υπολογίζεται πάντα.
Οι αρματωσιές μας πρέπει να είναι κατάλληλες για ψάρεμα στο ρέμα. Τι σημαίνει αυτό; Μακριά παράμαλλα, αρκετά μεγάλο μολύβι, χοντρές πετονιές κι αρκετές εφεδρικές γιατί τα σκαλώματα είναι μέσα στο πρόγραμμα.
Τα δύο αγκίστρια είναι μάλλον η καλύτερη επιλογή, ενώ αν τα νερά είναι αρκετά βαθιά, πάμε στα τρία και στα ρηχά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το μονάγκιστρο.
Τα μακριά παράμαλλα τα κατασκευάζουμε για να τα παρασύρει το ρέμα και να απομακρύνει τα δολώματά μας από την υπόλοιπη αρματωσιά, κάνοντάς τα πιο ελκυστικά.
Οι χοντρές πετονιές πέρα από το ότι μας προστατεύουν από τα γδαρσίματα και τα σκαλώματα ενός άγριου τόπου, μας προστατεύουν ειδικά στο παράμαλλο και από τα δόντια των ψαριών. Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν θα κάνουμε υπερβολές κι καλό είναι αν διαθέτουμε να χρησιμοποιήσουμε fluorocarbon παράμαλλα.
Το μεγάλο μολύβι θα χρειαστεί για να σταθεροποιήσει κάτω στο βυθό το κυρίως σώμα της αρματωσιάς, αφήνοντας ελεύθερα τα παράμαλλα να παρασυρθούν από το ρέμα. Η απόσταση που θα έχει το κάτω παράμαλλο από το αγκίστρι είναι συνήθως αρκετά μεγάλη. Αν ψαρεύουμε στο χέρι και ο βυθός είναι άγριος, τότε μπορεί να φτάσει και τα 3 μέτρα. Αν ψαρεύουμε με το καλάμι, τότε ανάλογα με το μήκος του καλαμιού προσαρμόζεται ώστε το συνολικό μήκος της αρματωσιάς να μην ξεπερνά κατά πολύ το μήκος του καλαμιού. Μεγάλα καλάμια εδώ είναι προτιμότερα.
Τα αγκίστρια μας αρκετά μεγάλα σε μέγεθος και αρκετά κοφτερά.
Το σκαθάρι είναι ψάρι που προτιμά για δόλωμα την ποσότητα από την ποιότητα. Εμείς για να είμαστε σωστοί θα πρέπει να συνδυάσουμε ποσότητα και ποιότητα.
Ψαροδόλια όπως φιλέτο ζαργάνας, τάκος από γαύρο, σαρδέλα και ασπροδόλια όπως σαμάρι, φρέσκο καλαμάρι είναι από τα πρώτα που θα επιλέξουμε. Η γαρίδα πάντα δουλεύει και θα προτιμήσουμε να τη δολώσουμε με τα τσόφλια, αφαιρώντας μόνο το κεφάλι της. Αν τα νερά είναι ρηχά, τότε το φαραώ κάνει θαυμάσια δουλειά. Αν το βάθος όμως ξεπερνά τα τριάντα μέτρα, καλύτερα είναι να το αφήσουμε στην άκρη και να χρησιμοποιήσουμε τα υπόλοιπα δολώματα.
Αυτά που πρέπει να προσέξουμε στο ψάρεμα αυτό είναι:
- Η ώρα που νυχτώνει είναι από τις αποδοτικότερες στιγμές του ψαρέματος και δεν θα πρέπει να χαθεί σε επιχειρήσεις φουνταρίσματος. Καλύτερα είναι να φουντάρουμε μέρα και να περιμένουμε να νυχτώσει, παρά να κάνουμε επιχειρήσεις φουνταρίσματος το σούρουπο.
- Αν κατά τη διάρκεια του ψαρέματος διαπιστώσουμε σταμάτημα τσιμπιών, τότε ας ελέγξουμε τη θέση μας στο GPS. Μπορεί να άλλαξε κάπως η διεύθυνση του ρεύματος και να μετέφερε το σκάφος αριστερότερα ή δεξιότερα. Αν δεν έγινε αυτό που θα χρειαστεί νέο φουντάρισμα, τότε ας αμολήσουμε λίγα μέτρα αγκυρόσχοινο να πάμε πιο πίσω ή ας μαζέψουμε λίγα μέτρα για να πάμε πιο μπροστά.
- Σε ρηχά νερά δεν κάνουμε θορύβους στο σκάφος και ούτε ρίχνουμε το φως στο νερό. Κάτι τέτοιο θα τρομάξει τα ψάρια και ή θα τα κάνει επιφυλακτικά ή θα τα απομακρύνει από κοντά μας.
- Ο έλεγχος του παράμαλλου καλό είναι να γίνεται μετά από το πιάσιμο ενός ψαριού. Επίσης, έλεγχος της αρματωσιάς γίνεται και όταν σκαλώσει, για οποιοδήποτε λόγο, στο βυθό.
- Η απόχη είναι απαραίτητο εξάρτημα στο σκάφος. Σίγουρα θα χρειαστεί όταν τα ψάρια είναι αρκετά μεγάλα.
Με μονάγκιστρο ή ζοκάκι
Ψάρεμα που γίνεται σε ρηχά σχετικά νερά και απευθυνόμαστε σε σκαθάρια που δύσκολα πηγαίνουν σε άλλους τρόπους ψαρέματος γιατί είτε οι καιρικές συνθήκες δεν είναι κατάλληλες είτε δεν υπάρχει ρεματάκι στο βυθό είτε επειδή δεν έχουν όρεξη τα ψάρια.
Ο εξοπλισμός μας πολύ απλός. Μια πετονιά λεπτή για παράδειγμα εικοσιπεντάρα όπου στο άκρο της βρίσκεται δεμένο ένα αγκίστρι ή το ζοκάκι μας. Αν το βάθος είναι τέτοιο όπου το αγκίστρι από μόνο του δεν κατεβαίνει τότε περνάμε μέσα στη πετονιά ένα συρόμενο μολύβι τύπου ελιά και αν θέλουμε για να μην πληγώνει το μολύβι τον κόμπο του αγκιστριού μπορούμε να τοποθετήσουμε ανάμεσα μολύβι και αγκίστρι μια χαντρούλα.
Δολώνουμε το αγκίστρι μας ή το ζοκάκι με δόλωμα φρέσκο και αν γίνεται ζωντανό. Το φαραώ είναι ένα από τα καλύτερα δολώματα για ρηχά ενώ το φρέσκο ψαροδόλι προτιμάται για τα πιο βαθιά.
Το ψάρεμά μας γίνεται συνήθως φουνταριστά όπου έχουμε ρίξει σίδερο πάνω από μια ξέρα ή ένα κομμάτι όπου γνωρίζουμε ότι κάνει σκαθάρια. Ρίχνουμε στο νερό το δολωμένο μας αγκίστρι συνήθως πεταχτό λίγο μακρύτερα από το σκάφος. Αν υπάρχουν ψάρια στην περιοχή τότε το πιο πιθανό είναι να αρπάξουν το δόλωμα λίγο προτού αυτό ακουμπήσει στο βυθό. Αν δεν συμβεί αυτό και το δόλωμα πατώσει τότε το σέρνουμε σιγά σιγά προς το σκάφος και αφού φθάσει απίκο από κάτω μας το ανασηκώνουμε ελάχιστα εκατοστά από το βυθό για να προσελκύσουμε τα ψάρια.
Ένας ψαράς μπορεί να ρίξει και δεύτερο μονάγκιστρο στο βυθό από την αντίθετη πλευρά του σκάφους. Όταν επιβαίνουν δύο ψαράδες τότε μπορούν να ρίξουν στο νερό τέσσερα μονάγκιστρα, δυο πλώρα και δυο πρίμα του σκάφους.
Εννοείται ότι δεν κάνουμε θορύβους και φασαρίες στο σκάφος γιατί αυτά μεταφέρονται άμεσα στα ψάρια.
Την πετονιά την έχουμε τυλιγμένη σε μια ρόδα ή μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μαλακά καλαμάκια με μικρούς μηχανισμούς.
Καλύτερη ώρα είναι το σούρουπο αφού τότε που σκοτεινιάζει τα ψάρια παθαίνουν μια φρενίτιδα για φαγητό. Το φεγγάρι φαίνεται ότι μας ευνοεί και η πανσέληνος πάντα μας δίνει τα μεγαλύτερα ψάρια.
Αν ψαρεύετε με άλλους τρόπους τα σκαθάρια και δεν σας τσιμπούν δοκιμάστε ως τελευταία λύση αυτήν.
Παραγάδι
Τρόπος ψαρέματος που αν πετύχουμε τα σκαθάρια σίγουρα θα πάρουμε αρκετά. Σε αντίθεση με άλλα ψάρια που θέλουν δολώματα εκλεκτά κι ακριβά, τα σκαθάρια τα ψαρεύουμε δολώνοντας ασπροδόλια όπως καλαμάρια, σουπιές, θράψαλα, χταπόδι, μοσχιό ή ψαροδόλια. Από τα ψαροδόλια το καλύτερο αποδεικνύεται η ζαργάνα και μάλιστα κομμένη σε τάκους που δεν φεύγει εύκολα από τα αγκίστρια.
Οι επαγγελματίες ψαράδες δολώνουν στα αγκίστρια τους όταν απευθύνονται σε σκαθάρια οτιδήποτε παλιό δόλωμα έχουν ακολουθώντας τον κανόνα μεγάλη ποσότητα. Εμείς που δεν έχουμε τη δυνατότητα των πολλών αγκιστριών που έχουν αυτοί προτιμούμε να δολώνουμε εκλεκτά δολώματα ώστε να ακολουθήσουμε δυο κανόνες συγχρόνως. Καλή ποιότητα αλλά και μεγάλη ποσότητα.
Ανάλογα με το μέγεθος των ψαριών που απευθυνόμαστε επιλέγουμε και το μέγεθος των αγκιστριών. Για τα μικρότερα σκαθάρια επιλέγουμε τα δεκατεσάρια αγκίστρια ενώ για τα μεγαλύτερα τα εντεκάρια.
Τα παράμαλλα έχουν μήκος γύρω στη μια οργιά, συνήθως μια περίμετρος της κουλούρας αφού ως γνωστό οι περισσότεροι κατασκευάζουν τα παράμαλλα παίρνοντας την κουλούρα με την πετονιά και την κόβουν σε μια μεριά.
Παράμαλλο από παράμαλλο έχουν μια απόσταση που κυμαίνεται από δυόμιση έως τέσσερεις οργιές. Το δυόμιση είναι όταν το παραγάδι πέφτει όλο πάνω σε τόπο ενώ το τέσσερεις όταν το παραγάδι ψάχνει τόπους.
Όταν καλάρουμε στα βαθιά τότε το παραγάδι πέφτει ενιαίο. Αντίθετα όταν καλάρουμε ρηχά και συνήθως σε κάβους και κρεμαστά νερά κόβουμε το παραγάδι σε τμήματα αφενός για να πιάσουμε περισσότερους τόπους αφετέρου για να πέφτουν όλα τα αγκίστρια σε τόπο.
Το καλάρισμα γίνεται το σούρουπο και το λεβάρισμα μετά από καμιά ώρα ή καλάρισμα μια ώρα προτού φέξει και λεβάρισμα το ξημέρωμα. Αυτό είναι κάτι που έχει να κάνει κυρίως με τη φάση του φεγγαριού που κοιτάμε το παραγάδι να πέφτει στο σκοτάδι. Αν έχει φεγγάρι δεν σημαίνει ότι δεν ρίχνουμε παραγάδι απλώς ότι επιλέγουμε βάθη μεγαλύτερα από σαράντα μέτρα.
Συρτή
Τρόπος ψαρέματος που απευθύνεται στα μεγαλύτερα ψάρια του είδους, Μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με δόλωμα ζωντανό ή νωπό καλαμάρι είτε με τη βοήθεια σιλικονούχων ομοιωμάτων καλαμαριού.
Επειδή δεν αξίζει να σπαταλάμε ολόκληρο καλαμάρι για σκαθάρια θα προτιμήσουμε τα ομοιώματα του.
Το ψάρεμα μας είναι παρόμοιο με αυτό του φύλακα μόνο που ο εξοπλισμός μας είναι πιο ελαφρύς. Καλάμι έως 15 λίμπρες αν είναι συρτής ή καλάμι jigging έως 300 γραμμάρια ή ακόμη και καλάμι καθετής. Ο μηχανισμός μας γεμισμένος με νήμα διαμέτρου έως 0,23 χιλιοστά και παράμαλλο 0,40- 0,45. Το μήκος του παράμαλλου έως το πολύ πέντε οργιές.
Αγκίστρια συνήθως χρησιμοποιούμε δυο τύπου παπαγαλέ νούμερο 1 έως 2/0. Τα αγκίστρια αυτά φροντίζουμε να καταλήγουν μέσα στα πλοκάμια του ψεύτικου καλαμαριού. Αυτό το πετυχαίνουμε χρησιμοποιώντας κάποια χάντρα ή ένα στριφταράκι.
Το ψεύτικο καλαμαράκι μπορεί να ψαρέψει θαυμάσια και μόνο του όμως για να μεγαλώσουμε τις πιθανότητες τσιμπήματος προσθέτουμε στα αγκίστρια του ένα πλοκάμι από νωπό ή κατεψυγμένο καλαμάρι ή μια λουρίδα μήκους γύρω στα δέκα εκατοστά.
Οι τόποι που θα ψαρέψουμε με τη συρτή μας είναι αυτοί που έχουν σκαθάρια, οι πιο άγριοι κι εκεί όπου οι υπόλοιποι τρόποι δυσκολεύονται. Ρίχνουμε το δόλωμά μας στο νερό και αφού πατώσει το σέρνουμε με μια ταχύτητα γύρω στο μίλι φροντίζοντας όμως να βρίσκεται πολύ κοντά στο βυθό.
Τα τσιμπήματα των σκαθαριών είναι έντονα και χαρακτηριστικά αφού όταν πέσουν στο δόλωμα δεν το αφήνουν μέχρι να το ξεψαχνίσουν. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές που θα φάνε ακόμη και τα σιλικονούχα πλοκάμια του τεχνητού.
Εμείς θα πρέπει όταν δούμε συνεχόμενο ή πιο δυνατό τσίμπημα να καρφώσουμε για να αγκιστρώσουμε το ψάρι. Αν δεν το καταφέρουμε την πρώτη φορά σίγουρα θα το πετύχουμε τη δεύτερη.